F van van Duif
Ik kan op eenvoudige wijze je leeftijd voorspellen. Dat gaat als volgt: wat is je eerste associatie met de letter F? Onthoud je antwoord even. Ik kom er dadelijk op terug.
De letter F is een merkwaardige letter. Hij lijkt zo gewoontjes, zo echt Nederlands. Toch is hij na de Q, X en Y de minst frequente letter in onze taal. Ik heb zelf de proef op de som genomen in mijn meest Brabantse jeugdboek Niets meer te verliezen. De F scoorde 2158 hits, naast bijvoorbeeld 49.653 keer de E.
Ieder die naar het uiterlijk van de F kijkt, zal beamen dat hij op een vlag lijkt. Maar helaas voor beginnende lezertjes en dyslectici schrijf je geen flag. Dat is in het Engels beter geregeld. De F is voor kinderen in groep 3 een lastige letter, alleen al omdat er te weinig aansprekende, eenlettergrepige klankzuivere woorden zijn om mee te oefenen. Daarom leren ze de F als een van de laatste letters aan de hand van het woord duif. Nee, fruit en fluit en fiets kunnen niet gebruikt worden, want daarin staan twee medeklinkers achter elkaar. Ook al te moeilijk. Net als veel andere F-woorden, zoals frustratie, farao, F-majeur, F-16, Fahrenheit, faeces, de F-factor (uit de statistiek en daarmee heel iets anders dan de X-factor),  filatelie en filantropie.
De F leren schrijven is ook geen sinecure, zeker bij het verbonden schrift. En de F netjes blijven schrijven is natuurlijk ook problematisch als er maar zo weinig oefenwoorden zijn en er sowieso veel minder met de hand wordt geschreven. Schrijven? Zo 20-ste eeuws!
Voor het curriculum van de basisschool staat precies vast welke schooltaalwoorden kinderen moeten kennen om succesvol aan het vmbo te kunnen beginnen. Tot die basiskennis horen slechts veertien zielige F-woorden : fabrikant, factor, failliet, feit, fel, fig., fijnmazig, fokken, formule, formulier, fornuis, foutief, functie, fungeren. Nee, dan de V-woorden, ik schat dat dat er ruim 200 zijn.
Toch breken er gouden tijden aan voor de F sinds het digitale tijdperk. Het is begonnen met WordPerfect. De ouderen onder ons herinneren zich vast nog alle functietoetsen, waarvan F7 (opslaan) en Alt F3 (onderwaterscherm) misschien wel de belangrijkste waren. In Windows gebruik ik nu vooral de F5-toets als ik in een internetbrowser een pagina wil refreshen. Jaja, het Engels sluipt erin, maar ff verversen is nou eenmaal niet hetzelfde als refresh. Jij hebt als oplettende lezer natuurlijk allang gezien dat in het Engelse refresh bovendien een F staat te pronken. Dat Engels alleen al biedt tal van nieuwe kansen voor de F. Nee, ik ben geen purist en kom graag op voor minderheden in het alfabet.
Tegen jongeren hoef je Engels trouwens niet te promoten. Vraag je naar hun eerste associatie met F, dan zeggen ze unaniem: Fuck.
En daarmee kom ik toe aan de uitslag van de test. Was jouw antwoord ook Fuck? Dan ben je jonger dan 50 jaar. Ben je je antwoord alweer vergeten, dan bent je ouder dan 85 jaar. Met elk ander antwoord, bijvoorbeeld met Facebook, ben je vast tussen de 50 en 85 jaar.